Bệnh viêm túi hậu môn thường do nấm Candida albicans gây ra, bệnh thường xảy ra trên gà đang đẻ trứng, ở những vùng khí hậu nóng ẩm, trong mùa nắng nóng.
NGUYÊN NHÂN
Ăn thức có nhiễm nấm, đặc biệt là từ bắp, nước uống có nhiễm nấm hoặc gà mái nhiễm qua giao phối. Chuồng trại nhiễm nấm, hoặc bệnh phát triển từ bệnh nấm diều hoặc ở những nơi khác của đường tiêu hóa.
Bệnh thường xảy ra trong điều kiện thời tiết nóng ẩm, đây là điều kiện lý tưởng để nấm phát triển cùng với sự suy giảm miễn dịch do gia cầm bị stress nhiệt.
Việc sử dụng kháng sinh thường xuyên dẫn đến mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột, suy yếu hệ miễn dịch đường ruột, cũng là nguyên nhân rất quan trọng dẫn nấm phát triển mạnh và gây bệnh.
TRIỆU CHỨNG
Gà thường không sốt, triệu chứng thay đổi, ở mức độ nhẹ gà vẫn ăn uống bình thường, nhưng cũng có thể diễn biến nặng ở gà đẻ, gà có thể chết do viêm hậu môn, viêm ống dẫn trứng, không thể đẻ, trứng tắc lại, rớt ngoài xoang bụng gây viêm phúc mạc.
Triệu chứng đầu tiên có thể quan sát là xung quanh hậu môn và phần sau gà bết bởi phân màu trắng xám. Bụng gà hơi to, lông xung quanh hậu môn và phần sau bết phân chủ yếu là urate. Vùng da xung quanh hậu môn đỏ, hậu môn sưng, niêm mạc hậu môn đỏ, xuất huyết. Gà đẻ, đi tiêu khó khăn cảm giác đau khi đi tiêu và lúc đẻ. Phân lỏng, có mùi hôi, phân rất nhiều urate có thể có máu. Trứng bết phân và/hoặc dính máu. Gà có thể ngừng đẻ, giảm ăn, uống nhiều nước, trọng lượng giảm. Bệnh rất dễ tái phát và khó điều trị dứt điểm.
 |
 |
|
Gà chết do viêm hậu môn,thân sau bết máu và phân |
Hậu môn sưng đỏ đưa ra ngoài xung quanh bết phân trắng xám |
 |
 |
|
Trứng bết phân với nhiều urate |
Trứng bết máu |
BỆNH TÍCH
Bệnh tích đặc trưng là hậu môn viêm sưng, phù nề, xuất huyết, bệnh tích này còn có thể thấy cả ở trực tràng và ống dẫn trứng. Trứng có thể vỡ trong xoang bụng và gây viêm phúc mạc, xoang bụng có nhiều chất bã đậu, trứng thoái hóa và dịch viêm tích trong xoang bụng.
 |
 |
|
Hậu môn viêm xuất huyết |
Nhiều trứng vỡ trong xoang bụng |
Chẩn đoán lâm sàng
– Dựa vào tiền sử (sử dụng kháng sinh lâu dài, sử dụng thức ăn cũ có nhiễm nấm, ẩm độ và nhiệt môi trường nuôi cao, gia cầm bị stress nhiệt, máng nước và dụng cụ chứa thức ăn nhiễm nấm). Dựa vào triệu chứng đặc trưng là vùng hậu môn sưng đỏ xung quanh hậu môn và phần sau gà bết bởi phân trắng, gà đẻ và đi tiêu khó khăn, trứng bết phân và/hoặc dính máu; bệnh tích đặc trưng là viêm xuất huyết niêm mạc hậu môn và trực tràng.
– Phết kính tiêu bản quan sát dưới kính hiển vi. Để chẩn đoán bệnh chính xác cần thực hiện tiêu bản mô học để khảo sát mô tổn thương (hậu môn, trực tràng, ống dẫn trứng), bệnh tích vi thể đặc trưng là tế bào biểu mô tăng sinh, phồng to và thoái hóa, đồng thời có sự hiện diện của bào tử hình tròn trứng và nhánh sợi của Candida albicans.
– Phân lập nấm và định lượng nấm từ thức ăn, dụng cụ chứa thức ăn, máng uống.
– Xét nghiệm PCR.
Phòng bệnh
– Tránh bảo quản thức ăn lâu ngày, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nóng ẩm.
– Giữ chuồng nuôi luôn sạch khô và mát.
– Mật độ gà nuôi hợp lý, tránh hiện tượng cắn mổ.
– Tạo môi trường tiêu hóa thuận lợi hạn chế nấm và bổ sung vi sinh hữu ích.
Điều trị
– Cần điều chỉnh điều kiện tối ưu mật độ nuôi, ẩm độ, nhiệt độ môi trường và dinh dưỡng để nâng cao sức đề kháng của đàn gà
– Ngừng sử dụng thức ăn cũ
– Ngừng tuyệt đối việc sử dụng kháng sinh nếu không cần thiết
– Có thể cho gà nhịn ăn trong 24 giờ, cho gà ăn rau xanh tươi nhằm giảm độc tố và nấm
– Kiểm tra nước uống, sát trùng máng uống bằng các sản phẩm axit nhẹ, bồn chứa nước nếu nóng lên do thời tiết phải làm mát trước khi đưa vào chuồng gà. Đảm bảo nước vào chuồng gà phải mát để gà có thể uống được nhiều nước
– Thức ăn phải mới, không được trữ lâu, nguyên liệu dùng phối hợp khẩu phần phải được kiểm tra kỹ lưỡng, loại bỏ thức ăn nhiễm nấm. Tránh nóng các silo chứa thức ăn.
– Giảm mật độ nuôi. Giữ nhiệt độ chuồng mát (Tuyệt đối tránh nóng và ẩm). Tạo môi trường tiêu hóa thuận lợi hạn chế nấm và bổ sung vi sinh hữu ích
- Sát trùng chuồng nuôi và dụng cụ chăn nuôi bằng thuốc sát trùng
- Sát trùng máng ăn, rửa máng ăn uống
- Những gà bệnh có thể tách riêng để điều trị, và để tránh hiện tượng cắn mổ. Những gà này được cho uống thuốc giống như trên, rửa hậu môn đồng thời thoa thuốc kháng nấm vào chổ viêm ở hậu môn gà sẽ nhanh khỏi hơn.
