Nguyên nhân:
Có nhiều tác nhân khác nhau gây ra bệnh ho cũi chó (bệnh phó cúm, bệnh viêm khí-phế quản truyền nhiễm ở chó). Phổ biến nhất là virus cúm (Virus này thường gây triệu chứng nhẹ không quá 6 ngày trừ khi có kế phát của một vi khuẩn khác), Bordetella bronchiseptica, Mycoplasma. Canine adenovirus type 2, Reovirus và Canine herpes virus cũng có thể góp phần gây bệnh. Chó có thể mắc bệnh do nhiễm một hoặc nhiều mầm bệnh, và phần lớn các ca bệnh là do nhiều mầm bệnh gây ra.
Đối với vi khuẩn, Bordetella bronchiseptica là mầm bệnh phổ biến nhất. Thời gian ủ bệnh 2-14 ngày sau khi phơi nhiễm, và nếu không có biến chứng do các tác nhân khác, triệu chứng thường chấm dứt sau 10 ngày nhưng chó vẫn bài thải vi khuẩn trong 6-14 tuần và có thể lây bệnh cho các động vật nhạy cảm khác. Khi Bordetella gây bệnh cùng với virus cúm, bệnh kéo dài ít nhất 14-20 ngày.
Triệu chứng:
Triệu chứng phổ biến nhất là ho khan, khô thỉnh thoảng sau đó chó nôn khan. Nhiều chủ chó diễn tả cơn ho có tiếng “cổn cảng”. Có thể có dịch mũi ướt. Trường hợp bệnh nhẹ chó vẫn ăn và lanh lợi. Điều tra bệnh sử để biết chó có tiếp xúc với ổ chó hoặc với chó khác. Trường hợp bệnh nặng, chó ngủ lịm, sốt, bỏ ăn, viêm phổi, và trong các ca rất nặng có thể chết. Phần lớn các trường hợp nặng xảy ra ở các động vật tổn thương miễn dịch, hay các chó con không tiêm phòng.
Chẩn đoán:
Chẩn đoán thường dựa vào triệu chứng và lịch sử phơi nhiễm với chó khác. Có thể nuôi cấy vi khuẩn, phân lập virus và lấy máu để kiểm tra từng tác nhân gây bệnh, nhưng do tính chất tự nhiên của các triệu chứng, các xét nghiệm nầy thường không thực hiện.
Điều trị:
Có 2 hướng điều trị tùy thuộc vào bệnh nặng hay nhẹ.
– Trường hợp phổ biến nhất là bệnh thể nhẹ (không kế phát): có thể sử dụng kháng sinh hoặc không. Khi điều trị phải giữ đúng liệu trình, và cách ly chó bệnh là để tránh truyền bệnh. Có thể sử dụng các thuốc làm giãn phế quản như aminophylline hay thuốc giảm ho.
– Với những ca nặng hơn (có kế phát), khi đó chó không ăn, sốt run, hay có triệu chứng viêm phổi, kháng sinh thường được sử dụng, phổ biến là Doxycycline hay Trimethoprim-Sulfa hoặc một số thuốc khác. Không nên sử dụng thuốc kháng viêm Steroid hay thuốc giảm ho vì các Steroid có thể gây ức chế miễn dịch và cần phản xạ ho để làm sạch dịch tiết hay chất nhày trong trường hợp viêm phổi. Có thể dùng thuốc giãn phế quản và liệu pháp khí dung. Với những ca trung bình hoặc nặng, thú y viên cần thận trọng khi bắt đầu điều trị, vì viêm phổi có thể gây chết nếu cách điều trị không phù hợp và chậm.
Cần cho chó mặc ấm và trùm cổ vì áp lực trên họng và khí quản có thể làm ho nặng hơn.
Phòng bệnh:
Biện pháp tốt nhất là không để chó tiếp xúc với chó khác, nhất là chó con. Nếu không thể tránh được thì tiêm phòng vaccine là biện pháp tốt kế tiếp. Vì bệnh ho cũi chó do nhiều loại mầm bệnh gây ra nên cần tiêm nhiều loại vaccine. Vaccine phòng 5-7 bệnh sẽ phòng được 2 tác nhân gây viêm khí-phế quản chính là virus cúm và Adenovirus. Vaccine chứa kháng nguyên Bordetella, dùng tiêm và nhỏ mũi, phòng được bệnh ho cũi chó do Bordetella gây ra. Nếu dùng loại tiêm 2 liều thì tiêm cách nhau 3-4 tuần và sự bảo hộ xuất hiện 1-2 tuần sau mũi tiêm thứ 2.
